Botulinum là một protein độc thần kinh do vi khuẩn Clostridium Botulinum và các loài liên quan tạo ra. Nó ngăn chặn sự phóng thích của dẫn truyền thần kinh acetylcholine từ các đầu sợi trục ở khớp thần kinh cơ, gây ra liệt toàn thân. Chất độc gây ra bệnh ngộ độc thịt.
Vi khuẩn này phân bố rộng rãi trong tự nhiên, có thể tìm thấy trong đất, cặn bùn, phân động vật, ruột gia súc, thức ăn ôi thiu, thịt hộp quá hạn… Vi khuẩn này có khả năng sinh ra các bào tử vô cùng chắc chắn, có thể sống dai trong điều kiện khắc nghiệt. Khi môi trường được đóng kín không có oxy, nếu thực phẩm không có đủ độ mặn và chua thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển, tiết ra độc tố botulinum.
Độc tố Botulinum gây ngộ độc bằng cách tấn công hệ thần kinh và gây liệt cơ. Người bệnh thường nhiễm độc tố Botulinum qua đường ăn uống, vết thương hoặc tiêm chích Các triệu chứng của ngộ độc Botulinum bao gồm nhìn đôi, nhìn mờ, sụp mí, nói ngọng, nuốt khó, khô miệng và yếu c³. Nếu không được điều trị kịp thời, ngộ độc Botulinum có thể gây suy hô hấp và tử vong.
Botulinum có thể được sử dụng trong y tế để điều trị một số rối loạn do co thắt cơ bắp quá mức hoặc để làm giảm các nếp nhăn trên da.